Cari açık ve bu açığa neden olan etkenlerden bir tanesi de ara mal ithalatı. Ara mal, yani bir ürünün elde edilmesi için girdi olarak kullanılan, hammadde niteliğinden çıkmış yarı mamulün ülkemizde yıllık ithalat tutarı 2016 yılı için 134 milyar dolar seviyelerine ulaştı.
Artış eğiliminde olan ara mal ithalatı beraberinde cari açığın artışı getirirken pek de dile getirilmeyen, rekabetçilikten tutun da termin/tedarik süreçlerine, büyüme stratejilerine kadar geniş bir bantta sektörlerimize olumsuz etki yaratıyor.
Örneğin yakın zamanda ülkemizde milli ve yerli üretimine geçilmiş olan hafif raylı sistem araçları üretim sektöründe teslimat sürelerine ara mal ithalat bağımlılığımızın nasıl etki yapabildiğini çok yakından görmek mümkün. Kapı sistemleri, güç ve aktarma sistemleri vs ara mal ithalat bağımlığımız teslimat sürelerini bir yıla kadar geciktirebilmekte.
Yine yükselen değerimiz Makine İmalat Sektöründe de durum pek farklı değil. (Türkiye Makine İmalat Sektörü Avrupa içerisinde 6. Sırada)
Hidrolik , pnomatik komponentler, servo motorlar , sensörler , güç ve kontrol sistemleri , sürücüler vs ara mal ithalat bağımlılığımız beraberinde sektöre stok maliyeti , termin/tedarik süreçlerinde gecikme ve rakipleriyle oluşan rekabette dezavantaj oluşmasına sebebiyet veriyor.
Her ne kadar üretilen platformun tasarımı ve markası yerli ve milli olsa da platformun yapı taşı konumundaki ithal ara mallar ters giden durumlarda (!) tıpkı bir yazılım virüsü gibi görevini yapmaya amade bekler izlenimi veriyor. Çünkü platformda kullanılan bu ithal ara mallar, ağırlıklı olarak orta ve ileri teknoloji düzeyindeki ürünler.
Son yıllarda milli ve yerli üretime yönelik artan ivmeyle yapılan düzenlemeler ve destekler dikkate alındığında, bütüncül bir yaklaşımla ürünün tamamını yani platformu tarif ederken içerisinde bulunan ithal ara malları da içerisine alacak bir yaklaşım stratejisini ve yol haritasını oluşturmak ülkemiz ve geleceğimiz açısından ciddi bir önem taşıyacaktır.
İçerisinde bulunduğumuz Orta Gelir Tuzağını aşmamızdaki kilit unsurlardan olan ithal ara mallar içerisindeki ileri teknolojiye sahip ürünlerin tasarım ve patent haklarını oluşturabilmemiz yetisine sahip olmak , tuzaktan çıkış sürecimizi hızlandıracak bir faktördür.
Kolay olan yerli ve milli platforma bakarak mutlu olmak yerine, zor olan yerli ve milli platformdaki yerlilik oranını analiz edebilmek ve ithal ara malların stratejik üstünlüklerini azaltabilmeyi seçmeliyiz.
Bünyemizde bulunan virüsleri ne kadar azaltabilirsek, hedefimiz olan gelişmişlik düzeyine daha emin adımlarla yürüyebiliriz.
Sağlıcakla
Kadir GÜRKAN
