Elektrikli dikey kalkış-iniş (eVTOL) araçları, şehir içi ulaşımda devrim yaratma potansiyeline sahip. Sıfır emisyonlu, sessiz ve kompakt bu araçlar, şehirlerde trafik yükünü azaltmayı ve seyahat sürelerini kısaltmayı hedefliyor.
Ancak bu hedefe ulaşmak için sadece mühendislik değil; sertifikasyon, test uçuşları, hava trafik yönetimi ve halk kabulü gibi birçok faktör devreye giriyor. Bu yazıda önde gelen hava taksi firmalarının teknik durumlarını, test başarılarını ve yol haritalarını analiz ediyoruz.
Joby Aviation: FAA Sertifikası Yolunda
Joby, ABD merkezli bir eVTOL üreticisidir. 6 rotorlu, 5 yolcu kapasiteli aracıyla 240 km menzil ve 320 km/s hız sunuyor. Aracın hem dikey kalkış hem de sabit kanatlı yatay uçuş yapabilmesi için dönüştürülebilir rotorlar kullanıyor.
FAA (Federal Aviation Administration) sertifikasyonu için gerekli 5 aşamalı sürecin 3. adımında bulunuyor. Şirket, 2025 yılı sonunda ticari uçuşlara başlamayı planlıyor.
| Firma | Model | Yolcu | Menzil | Hız | Sertifikasyon |
|---|---|---|---|---|---|
| Joby | Joby S4 | 5 | 240 km | 320 km/s | FAA sürecinde (aşama 3) |
Archer Aviation: United Airlines ile İş Birliği
Archer, “Midnight” adını verdiği model ile şehirlerarası kısa mesafeler için çözüm sunuyor. 4 yolcu kapasiteli araç, yaklaşık 100 km menzile sahip. Tam batarya dolum süresi 30 dakikanın altında.
United Airlines ile iş birliği yaparak ilk rotasını New York – Newark arasında planladı. Araç, şu anda FAA aşama 2 değerlendirme sürecinde.
| Özellik | Değer |
|---|---|
| İtki tipi | 12 elektrikli pervane |
| Kalkış süresi | < 3 dakika |
| Gürültü seviyesi | 45 dB @100m |
Volocopter: Paris Hazırlığı
Almanya merkezli Volocopter, 2 kişilik “VoloCity” modelini geliştiriyor. Bu araç, 18 küçük rotor ile donatılmış ve sabit kanat kullanmıyor. Menzili 35 km ile sınırlı olsa da şehir içi kısa mesafelerde idealdir.
Volocopter, 2024 Paris Olimpiyatları’nda test uçuşları düzenlemeyi ve ilk ticari operasyonunu burada başlatmayı hedefliyor. Avrupa Havacılık Güvenliği Ajansı (EASA) ile yakın çalışıyor.
| Firma | Model | Yolcu | Menzil | Sertifikasyon |
|---|---|---|---|---|
| Volocopter | VoloCity | 2 | 35 km | EASA değerlendirme süreci |
EHang: Tam Otomatik Uçuşlarda Öncü
Çinli EHang, diğer firmalardan farklı olarak pilotlu sistemler yerine tam otonom hava taksi geliştirmeye odaklanıyor. EH216 modeli, 2 yolcu kapasitesine sahip ve tamamen uzaktan kontrol edilebiliyor.
Firma, Çin Sivil Havacılık İdaresi’nden sınırlı ticari uçuş izni almış durumda. Ancak uluslararası sertifikasyon konusunda hâlâ eksiklikleri var.
| Özellik | Değer |
|---|---|
| Kontrol sistemi | Otonom + uzaktan kumanda |
| Hedef kullanım | Kentsel hava taksi, turizm |
| Sertifikasyon | Çin yerel izni mevcut |
Teknik Karşılaştırma Tablosu
| Firma | Yolcu | Menzil | Hız | Sertifika Durumu | İtki Yapısı |
|---|---|---|---|---|---|
| Joby | 5 | 240 km | 320 km/s | FAA aşama 3 | 6 döner kanat |
| Archer | 4 | 100 km | 240 km/s | FAA aşama 2 | 12 pervane |
| Volocopter | 2 | 35 km | 110 km/s | EASA sürecinde | 18 küçük rotor |
| EHang | 2 | 35 km | 130 km/s | Çin iç izni | Otonom itki |
eVTOL Yarışı Hızlanıyor
eVTOL sektörü artık prototip aşamasını geçti. Firmalar aktif olarak test uçuşları yapıyor, havacılık otoriteleriyle süreçleri ilerletiyor ve ticari kullanıma hazırlanıyor. Ancak menzil sınırlamaları, batarya teknolojisinin olgunlaşmamış olması ve sertifikasyon karmaşıklığı bu alandaki büyümeyi yavaşlatıyor.
Yine de bu araçlar, özellikle büyük şehirlerde trafik sorununa etkili bir alternatif sunabilir. Mühendislik açısından ise aerodinamik, batarya yönetimi, yazılım kontrollü uçuş sistemleri ve güvenlik protokolleri her geçen gün gelişiyor.
