Türkiye, doğalgaz iletim altyapısıyla bölgesel enerji siyasetinde önemli bir aktör hâline geldi. Son gelişmeler ışığında, Türkiye üzerinden Suriye’ye her gün 6 milyon metreküp doğalgaz aktarımı başlatıldı. Ancak bu gaz Türkiye’ye ait değil; kaynağı Azerbaycan. Türkiye ise bu transferde yalnızca taşıyıcı ve teknik sağlayıcı olarak yer alıyor.
Bu hamle, yalnızca bir boru hattı projesi değil. Aynı zamanda mühendislik, enerji yönetimi ve jeopolitik strateji içeren çok katmanlı bir operasyon.
Hangi Gaz, Hangi Hattan? Teknik Altyapı ve İşleyiş
İletimi yapılan doğalgaz, Azerbaycan’ın Şah Deniz Sahası’ndan çıkarılıyor. Türkiye’ye TANAP hattı ile gelen gaz, buradan sınır bölgesine ulaştırılıyor. Türkiye, bu noktada swap anlaşması çerçevesinde gazı Suriye’ye yönlendiriyor.
Bu transfer için kullanılan hat:
- Günlük 6 milyon metreküp kapasiteye sahip.
- Basınç ortalama 60 bar seviyesinde tutuluyor.
- SCADA sistemiyle anlık kontrol ve izleme yapılıyor.
- Ölçüm istasyonlarında debimetre ve kromatograf cihazları kullanılıyor.
Bu hacimde bir gaz transferi, yüksek debili boru hatları ve güçlü kompresör altyapısı gerektirir. Hat çapı genellikle 36 inç civarında tutulur. Ayrıca gazın sınır geçişinde kalitesi, kalorifik değeri ve basıncı kontrol altında tutulur.
Suriye’nin İhtiyacı Ne Kadardı? Karşılanan Oran Yüksek mi?
Suriye, savaş öncesi dönemde günlük 20 milyon m³ civarında doğalgaz tüketiyordu. Ancak iç savaşla birlikte altyapı çöktü ve üretim %70’e yakın azaldı. Bugün Suriye’nin doğalgaz ihtiyacı yaklaşık 8–10 milyon metreküp arasında seyrediyor.
Bu verilere göre:
- Türkiye üzerinden gelen gaz, ihtiyacın %60 ila %75’ini karşılayabiliyor.
- Elektrik üretimi ve konut ısıtması için büyük rahatlama sağlıyor.
- Enerji dışa bağımlılığı ciddi oranda azalıyor.
Özellikle Halep, Lazkiye ve İdlib gibi bölgelerde gaz kullanımına yeniden geçilmesi, yaşam kalitesini artırabilir. Ayrıca elektrik üretiminde mazot yerine doğalgaz kullanılması çevresel etkiyi de azaltır.
Enerjiyle Yön Verilen Siyaset: Türkiye Ne Kazanır?
Bu projede Türkiye, gazı tedarik etmiyor ama onu taşıyor. Yani teknik altyapıyı kuruyor, işlemesini sağlıyor ve kontrol ediyor. Enerji diplomasisinde lojistik sağlayıcı rolünü üstleniyor.
Bu sayede:
- Türkiye enerji geçiş ülkesi kimliğini daha da güçlendiriyor.
- Azerbaycan ile teknik ve siyasi iş birliği pekişiyor.
- Suriye’deki nüfuz alanı enerjiyle desteklenmiş oluyor.
Ayrıca bu modelin benzerleri Lübnan, Ürdün gibi ülkelere de yayılabilir. Böylece Türkiye, doğalgaz transferinde bir bölgesel merkez olma hedefine daha fazla yaklaşır.
Gaz Azerbaycan’ın, Hat Türkiye’nin
Günlük 6 milyon metreküp doğalgaz akışı, Suriye’nin enerji ihtiyacının büyük bölümünü karşılıyor. Bu gaz Azerbaycan’dan geliyor, Türkiye sadece taşıyor. Ancak taşıma operasyonu başlı başına büyük bir mühendislik başarısıdır.
Bu projeyle Türkiye; sadece boru döşemiyor, aynı zamanda ilişkiler inşa ediyor. Mühendisler ise bu altyapının güvenli, verimli ve sürdürülebilir çalışmasını sağlıyor. Çünkü enerji, artık sadece tüketilen değil; aynı zamanda yönetilen bir güç hâline geldi.
