Mühendislik fakültesinden mezun oldunuz, ortalamanız harika, teknik bilginiz üst düzeyde… Peki, Apple veya Google gibi bir devin mülakatında size “Bir saati en yaratıcı şekilde nasıl kırarsın?” diye sorulsa ne yapardınız?
Dünyanın en büyük teknoloji şirketleri (Google, Amazon, Microsoft, Facebook vb.), işe alım süreçlerinde adayların sadece teknik bilgilerini değil; düşünme algoritmalarını, kriz anındaki yaratıcılıklarını ve problemlere yaklaşım metodolojilerini de test ederler. Bu soruların çoğunda “tek bir doğru cevap” yoktur. İşe alım uzmanının asıl amacı, sizin beyninizin “işlemci hızını” ve “işletim sistemini” görmektir.
İşte Indian Times ve küresel İK verilerinden derlediğimiz, teknoloji devlerinin mülakatlarında sorulmuş 15 zekice soru, bu soruların sorulma amaçları ve verebileceğiniz zekice yanıtlar.
15 Adet Zekice Hazırlanmış Sorulara Birlikte Bakalım
1. Google – İdari Asistan
Soru:
“Elinde bir kutu kalem var. Bu kalemlerle yazı yazmak, resim yapmak gibi standart işlevleri dışında yapabileceğin 10 farklı şeyi listele.”
Neden Soruluyor? İşe alım uzmanı, elinizdeki kısıtlı ve basit bir kaynağı ne kadar esnek kullanabileceğinizi, yani “kutunun dışında düşünme” (out of the box) kapasitenizi ölçüyor.
Örnek Cevap Yaklaşımı: Klasik cevaplardan kaçının. Mühendislik bakış açısı katın:
- Kalemleri birleştirerek bir model köprü maketi yapmak.
- İçindeki grafiti toz haline getirip elektrik iletkeni olarak kullanmak.
- Talaşlarını biriktirip kamp ateşini başlatmak için çıra niyetine kullanmak.
- Silindir yapısını kullanarak ağır bir cismi taşımak için altına tekerlek gibi dizmek.
2. Amazon – Kıdemli İnsan Kaynakları Uzmanı
Soru:
“Eğer bir Marslı olsaydın, karşılaştığın problemleri nasıl çözerdin?”
Neden Soruluyor? Bu soru, bilmediğiniz bir ortamda (Mars), elinizde hiçbir veri yokken nasıl hareket ettiğinizi ve önyargılarınızdan (Dünyalı alışkanlıkları) kurtulup kurtulamadığınızı test eder.
Örnek Cevap Yaklaşımı: “Bir Marslıysam, Dünya’daki çözüm yöntemlerim orada geçersiz olabilir. Problemi çözmeye girişmeden önce Mars’ın fizik kurallarını, atmosferini ve dinamiklerini gözlemlerdim. Çözümü ‘eski alışkanlıklarımla’ değil, o gezegenin (yani şirketin veya projenin) gerçeklerine göre sıfırdan tasarlardım.”
3. Apple – Stajyer Mühendis
Soru:
“Bir saati en yaratıcı şekilde nasıl kırarsın?”
Neden Soruluyor? “Çekiçle vururum” derseniz muhtemelen elenirsiniz. Apple, inovasyon ve tasarım odaklıdır. Yıkım sürecinde bile bir zeka veya estetik ararlar.
Örnek Cevap Yaklaşımı: “Saatin içindeki tüm dişlileri ve yayları tek tek, zarar vermeden sökerim. Parçaları masaya öyle bir dizerim ki, bir daha asla birleşip saat olamazlar ama her biri kendi başına bir sanat eseri gibi durur. Fonksiyonunu yok ederek, onu kavramsal olarak kırmış olurum.”
4. Pacific Sunwear – Satış Uzmanı
Soru:
“Eğer bir trafik işareti olsaydın, hangisi olurdun?”
Neden Soruluyor? Kişilik analizi sorusudur. Hangi karakter özelliklerinizi ön plana çıkardığınızı simgelerle anlatmanız beklenir.
Örnek Cevap Yaklaşımı: “Ben ‘Yol Ver’ (Tali Yol) levhası olurdum. Trafiğin akışını kesmeden, kaosu önleyen, gerektiğinde inisiyatifi karşı tarafa bırakan ama sistemin güvenliğini sağlayan bir yapım var.”
5. Microsoft – Yazılım Mühendisi
Soru:
“Bir CD düşün. Çok hızlı bir şekilde dönüyor ancak ne tarafa doğru döndüğünü (saat yönü mü, tersi mi) bilmiyorsun. Elinde birkaç iğne (pin) var. Diskin ne tarafa doğru döndüğünü bu iğnelerin yardımıyla nasıl anlarsın?”
Neden Soruluyor? Yazılımcı olsanız bile fiziksel dünyaya dair analitik çözüm yeteneğiniz merak ediliyor.
Örnek Cevap Yaklaşımı: “CD’nin üzerine serbestçe hareket edebilecek şekilde bir iğne bıraktığımda, merkezkaç kuvveti onu dışa doğru itecektir. Ancak dönüş yönüne bağlı olarak oluşan sürtünme veya Coriolis etkisi, iğneyi dönüş yönünün tersine doğru hafifçe saptıracaktır. İğnenin savrulma vektörüne bakarak dönüş yönünü tayin edebilirim.”
6. Facebook – Operasyon Yönetimi Stajyeri
Soru:
“Önünde bir kutu var ve içinde N tane iplik var. Elini kutuya atıp bir ipliğin ucunu alıyorsun, sonra rastgele bir uç daha alıp ikisini bağlıyorsun ve kutuya geri atıyorsun. Hiç boş uç kalmayana kadar buna devam ediyorsun. İşlem bittiğinde kutuda kaç tane ‘döngü’ (halka) oluşmasını beklersin?”
Neden Soruluyor? Tam bir olasılık ve istatistik sorusudur. Soyut matematiksel düşünme yeteneğinizi ölçer.
Örnek Cevap Yaklaşımı: Bu, harmonik serilerle ilgili bir problemdir. “İplik sayısı (N) arttıkça, beklenen döngü sayısı logaritmik olarak artar. Formül yaklaşık olarak ln(N) + 0.577 (Euler sabiti) civarındadır. Yani 100 iplik varsa, matematiksel olarak ortalama 5-6 halka oluşmasını beklerim.”
7. Goldman Sachs – Teknoloji Uzmanı
Soru:
“Bir düzlemde sonsuz sayıda siyah ve beyaz nokta var. Bir siyah nokta ile bir beyaz nokta arasında tam 1 birim mesafe olduğunu ispatla.”
Neden Soruluyor? Finans ve teknoloji dünyasında “ispat” yeteneği kritiktir.
Örnek Cevap Yaklaşımı: “Bir eşkenar üçgen düşünelim. Kenar uzunlukları 1 birim olsun. Bu üçgenin 3 köşesi vardır. Elimizde sadece 2 renk (siyah ve beyaz) olduğu için, ‘Güvercin Yuvası İlkesi’ (Pigeonhole Principle) gereği, bu 3 köşeden en az ikisi aynı renkte olmak zorundadır. Eğer bu iki nokta aynı renkse, aralarındaki mesafe 1 birimdir. Soru eğer ‘farklı renkler arasında 1 birim mesafe’yi soruyorsa, düzlemdeki renk dağılımına bağlı olarak daha karmaşık bir geometrik ispat sunabilirim.”
8. JP Morgan Chase – Pazarlama ve Analiz
Soru:
“Daha önce kimsenin aklına gelmeyen bir ürün veya servisin, okuduğun üniversitede devrim yaratacağını düşün. Bunu nasıl pazarlardın?”
Neden Soruluyor? İkna kabiliyeti ve “Değer Önerisi” (Value Proposition) sunma becerisi test ediliyor.
Örnek Cevap Yaklaşımı: Ürüne değil, soruna odaklanın. “Öğrencilerin en büyük kabusu olan ‘Sınav Çakışması ve Not Hesaplama’ belirsizliğini çözen bir yapay zeka asistanı tasarlardım. Pazarlarken de teknik özelliklerini değil, sonucu satardım: ‘Stresi yönetme, yok et! Geleceğini garantiye al’ sloganıyla korku ve rahatlama motivasyonunu kullanırdım.”
9. Google – Ürün Müdürü
Soru:
“İşitme engelliler (sağırlar) için bir telefon tasarlaman gerekiyor. Nasıl yaparsın?”
Neden Soruluyor? Erişilebilirlik (Accessibility) ve Kapsayıcı Tasarım (Inclusive Design) yeteneği.
Örnek Cevap Yaklaşımı: “Sesi görselleştiren ve hissettiren bir cihaz yapardım.
- Haptik Teknoloji: Karşıdaki sesin tonlamasını ve duygusunu parmak uçlarına titreşim kodlarıyla (Mors benzeri) aktaran bir yüzey.
- AI Altyazı: Konuşulanları anlık olarak holografik ekrana yazıya döken (Speech-to-Text) bir yazılım.
- İşaret Dili Tanıma: Kamerasıyla kullanıcının işaret dilini algılayıp karşı tarafa sesli olarak ileten bir sistem.”
10. Twitter – İnsan Kaynakları
Soru:
“Seni neden işe almamalıyız?”
Neden Soruluyor? Ters köşe sorusudur. Dürüstlük ve özgüven ölçülür. “Ben çok çalışkanım o yüzden almayın” gibi sahte cevaplar vermeyin.
Örnek Cevap Yaklaşımı: “Eğer statükoyu korumak isteyen, değişime kapalı, sadece verilen görevi robot gibi yapan birini arıyorsanız beni işe almamalısınız. Çünkü ben süreçleri sorgularım, ‘bu neden böyle?’ diye sorarım ve daha iyisini yapmaya çalışırım. Bu bazen kurulu düzeni rahatsız edebilir.”
11. Microsoft – Stajyer
Soru:
“Bir asansörü nasıl tasarlarsın?”
Neden Soruluyor? Sistem tasarımı ve Kullanıcı Deneyimi (UX). “Düğme koyarım çalışır” demek yetersizdir.
Örnek Cevap Yaklaşımı: “Önce bağlamı sorarım: Bu asansör nerede? Bir gökdelende mi, hastanede mi?
- Gökdelense: Hız ve kabin içi basınç dengelemesi önceliklidir.
- Hastaneyse: Sarsıntısızlık, sedye genişliği ve hijyen önceliklidir.
- Algoritma: Yoğun saatlerde (sabah/akşam) bekleme süresini minimize eden, yapay zeka destekli bir trafik algoritması yazarım.”
12. BitTorrent – Otomasyon Mühendisi
Soru (Cüce ve Şapka Bulmacası):
“Acımasız bir dev, 10 cüceyi boy sırasına göre dizer. En arkadaki en uzundur ve önündeki herkesi görür ama kimse arkasını göremez. Dev, hepsine rastgele siyah veya beyaz şapka takar. En arkadan başlayarak şapka rengini sorar. Doğru bilen yaşar, bilemeyen ölür. Cüceler konuşamaz ama birbirlerinin cevabını duyar. En az kayıpla kurtulmak için oyun başlamadan nasıl bir strateji belirlemeliler?”
Neden Soruluyor? Algoritmik düşünme, “Parite Bit” (Parity Bit) mantığı ve takım çalışması.
Örnek Cevap Yaklaşımı: Strateji: “Teklik/Çiftlik” (Parity) kuralı.
- En arkadaki cüce, önündeki 9 kişinin şapkalarına bakar. Siyah şapkaları sayar.
- Eğer siyah şapka sayısı TEK ise “Siyah”, ÇİFT ise “Beyaz” diye bağırır. (Bu cücenin yaşama şansı %50’dir).
- Öndeki cüceler bu “kod” sayesinde (arkadakinin ne dediğini ve önündekileri hesaplayarak) kendi şapka rengini %100 kesinlikle bulur. Böylece en az 9 kişi kesin kurtulur.
13. Microsoft – Danışman
Soru:
“Sayabildiğin kadar Microsoft ürünü say.”
Neden Soruluyor? Şirkete olan ilginizi ve sektör bilginizi ölçer. Sadece Windows ve Office derseniz sınıfta kalırsınız. Azure, Xbox, Surface, Visual Studio, LinkedIn, GitHub, SQL Server gibi geniş ekosistemi bilmeniz beklenir.
14. Goldman Sachs – Operasyon Analiz
Soru:
“Bir Boeing 707’nin ağırlığı ne kadardır?”
Neden Soruluyor? “Fermi Problemi” olarak bilinir. Net sayıyı bilmeniz değil, mantıklı varsayımlarla sonuca yaklaşmanız (Estimation) beklenir.
Örnek Cevap Yaklaşımı: “Bir binek araç yaklaşık 1.5 tondur. Bir uçak, hacim olarak 50-60 araba büyüklüğünde olabilir ama malzemesi (alüminyum/kompozit) daha hafiftir. Ancak motorları çok ağırdır. Yakıtsız ve yolcusuz (boş) ağırlığının 60-70 ton civarında olacağını tahmin ediyorum.” (Not: Boeing 707’nin boş ağırlığı yaklaşık 60-65 tondur. Yaklaşım doğrudur!)
15. Tesla Motors – Mühendislik Teknisyeni
Soru:
“8 yaşındaki bir çocuğa ‘Dinamometre’yi nasıl anlatırsın?”
Neden Soruluyor? Karmaşık teknik konuları basitleştirebilme yeteneği (Einstein Tekniği).
Örnek Cevap Yaklaşımı: “Ona şöyle derdim: ‘Hani manavda elmayı koyup kaç kilo geldiğini gördüğümüz terazi var ya? İşte dinamometre de arabanın motorunun terazisidir. Ama motorun ağırlığını değil, ne kadar güçlü olduğunu, ne kadar kaslı olduğunu ölçer.'”
Mühendis Olmak Sadece Formül Ezberlemek Değildir
Bu soruların gösterdiği en önemli gerçek şudur: Mühendislik, sadece sayısal verileri işlemek değil; olaylara farklı açılardan bakabilme sanatıdır.
Yarın bir mülakata girdiğinizde, size “Zürafayı buzdolabına nasıl koyarsın?” diye sorarlarsa paniklemeyin. Sadece kapıyı açın, zürafayı koyun ve kapıyı kapatın. Bazen cevaplar, düşündüğünüzden çok daha basittir.
Siz bu sorulardan hangisinde en çok zorlanırdınız? Yorumlarda cevabınızı bizimle paylaşın!
